Pazarın Kadınları /// RÖPORTAJ: Ayşe Çiçek

Salgın sonrası pazar işlerinin son durumu hakkında Ayşe Çiçek'le bir video görüşme gerçekleştirdik.

İlkokul mezunu olan Ayşe Çiçek 1971 yılında(48) Sivas’ta dünyaya geldi. Annesi ve babası işitme engelli(sağır ve dilsiz) olan Ayşe 7 kardeşe sahip. İlkokulu Sivas’ın Suşehri ilçesinde bitirdikten sonra okul müdürü kendisini çocuklara bakma görevi verdi. O dönemlerde mahallede bulunan küçük çocuklara dadılık yapması için aileler okullara gelir yetişkin kişilere çocuklarını teslim ederlerdi diyor. 13 yaşında bu görevi üstlenen Ayşe yaklaşık 3 yıl boyunca dadılık yaptı. Dadılık yaptığı aile zaman içerisinde kendisine ev işlerinde yardımcı olması ve ekstra kazanç sağlaması adına temizlik yapmayı öğretti. İşitme engelli bir aileye sahip olması sebebiyle başka işler de yapması gerekiyordu. O dönemlerde oldukça yoksulluk çeken Ayşe evinde çok fazla eşyaya sahip olmadıklarını eve bir katkısı olması gerektiğini söyledi. Yapmış olduğu temizlik işinde kendisini daha çok geliştirdi ve Devlet Su İşleri’ndeki sitelerde temizlik işi yapmaya başladı. Aynı sitede birkaç evde yaşlı ailelerin ev işlerinde yardımcı olmaya da gitti. 16 yaşına geldikten sonra tanıdık çevresi aracılığıyla çok fazla kişi kendisiyle evlenmek istedi ve sonunda Ordu Mesudiye’den kendisini istemeye geldiler. 1 ay içerisinde söz, nişan ve ardından düğün yaparak evlendi. Daha sonra eşiyle birlikte İstanbul, Beykoz’a taşındılar. Kendi evleri olmadığı için yaklaşık 2 yıl eltisinin evine kaldılar. Taşınmalarının üzerinden yaklaşık bir yıl kadar sonra 17 yaşında ilk çocuğu dünyaya geldi. 2 sene sonunda eşiyle birlikte sırt sırta verip pazarcılık mesleğine atıldılar ve ev sahibi olarak eltisinin evinden ayrıldılar. 19 ve 21 yaşında tekrar anne olma sevincini yaşadı. Hayat Ayşe için yolunda gidiyordu. 20 yıl evli kaldığı eşi ile arası açıldı ve boşanmak zorunda kaldı. Bu dönemde epilepsi hastalığına yakalandı. Yuvası dağıldığı için daha fazla çalışması ve çocuklarını okutması gerekiyordu. En küçük oğlu bu boşanmadan çok etkilendi ve okulu bıraktı. Kızı ve büyük oğlu orta öğretimlerini tamamladılar. Büyük oğlu üniversite mezunu oldu. Bu dönemde hep birlikte iş hayatına atıldılar. Kızı 14 yaşında tekstil işinde çalışmaya başladı, büyük oğlu ise demir doğramada çalışmaya başladı. Küçük oğlu ise annesine yardım ederek başladığı bu mesleğe kendi tezgâhını açtı ve bu ürünleri satarak pazarcılık yapmaya devam etti. Ayşe, pazarcılık mesleğine dönmeden önce bir firmada 2 yıl boyunca sigortalı olarak çalıştı. Eliyle yaptığı çeyiz ürünlerini mahallesindeki evlere giderek satmaya başladı. Daha sonra lif, çetik, patik ördü, kasnak yaptı. Yaklaşık 3 yıl aradan sonra pazarcılık mesleğine döndü ve yaptığı bu ürünleri pazarda satmaya başladı.

“10 lira cep haşlığı ile eve döndüğümü, hatta siftah yapmadan eve döndüğümü biliyorum. Ama mücadele etmek zorundayım, koşturmak zorundayım.”

Yaklaşık 20 yıldır pazarcılık yapan Ayşe, meslek sahibi olan çocuklarını tek başına 5 ay içerisinde evlendirdi. Bu yıllar içerisinde pazarcılık mesleğini devam ettirirken dükkân açmak için birikim yaptı ve 2020 Ocak ayında bu hayalini gerçekleştirdi. Yaptığı ürünlere kadın iç çamaşırını da kattı.

“Pazarın tabi ki zorlukları var. 300 lirayla gittim 600 lira ile geldim yok. Bu malı omuzunda taşıyorsun, kışın yağmur, çamur ayakların ıslanıyor. Direnmek zorundasın.”

İç çamaşırcı olduğu için ve COVID-19 virüsünün yaygın olması sebebiyle dükkânını belirli saatlerde açabiliyor. Uzak yerlerde pazara gittiği zaman (Beykoz ve Kavacık) dükkânına eleman bırakıyor ve pazarcılık mesleğini dükkânı ile birlikte devam ettiriyor. Ayşe, bu dönemde maddiyatın çok düştüğünü fakat idare etmek zorunda olduklarını, bu mesleği bırakmayı düşünmediğini söyledi. Tek temennisinin bu zor günlerin, salgının geçmesini, normal hayata işine dönmesi olduğunu sözlerine ekledi.